پروژه های معماری حسین امانت

حسین امانت که متولد 1321است طراح و معمار ایرانی، معمار برج آزادی است که نمادی از شهر تهران و ایران مدرن است. وی دانش‌آموخته دانشکدهٔ هنرهای زیبا دانشگاه تهران و از شاگردان حیدر غیایی و هوشنگ سیحون بوده است.

در سال ۱۹۶۶ حسین امانت دانشجوی ۲۴ ساله دانشگاه تهران با شرکت در یک رقابت ملی شروع زندگی حرفه‌ای خود را پایه‌ریزی کرد. قرار بود در این رقابت طراحان یک نماد ملی ایرانی و اسلامی را که نشان از ایرانی مدرن داشته باشد طراحی کنند.

حسین امانت با طرح خود که همان میدان بزرگ آزادی بود به معماری ایران، سلامی دوباره کرد و توانست خود را در آغاز جوانی به معماری با مقیاس جهانی تبدیل کند. طرح‌های برجسته حسین امانت در دیگر کشورها نظیر چین، آمریکا، کانادا مورد استقبال قرار گرفته و به مرحله اجرا رسیده‌اند. طرح‌های حسین امانت را بیشتر به دلیل پیوند معماری کلاسیک غربی با روح معماری شرقی می‌شناسند.

حسین امانت طراح میدان آزادی در تهران است که به عنوان نمادی از «ایران مدرن» و نشانی از «دروازه تمدن بزرگ» در سدهٔ بیستم ساخته شد و هم چنین آرشیتکت و طراح ساختمان‌های اولیهٔ دانشگاه صنعتی شریف و بسیاری از سازه‌های دیگر در ایران و جهان است. پس از پروژهٔ « میدان آزادی» که قبل از انقلاب «برج شهیاد» نامیده می‌شد و دانشگاه صنعتی شریف، نظارت و سرپرستی ساخت موزه پاسارگاد در نزدیکی آرامگاه کوروش کبیر به او واگذار شد. وی همچنین معمار و طراح ساختمان سازمان میراث فرهنگی، چندین مدرسه، کتابخانه و یک شهرک تفریحی دریاکنار در حاشیه دریای خزر بوده‌است. او بعدها با گسترش کار خویش بناهایی در بیرون از کشور را نیز طراحی نمود، از آن دست، بنای سفارت ایران در پکن، پایتخت چین که متمایزترین سفارتخانه ناحیه دیپلماتیک در پکن است.

بنای یابودی برای شهر تهران – برج آزادی – تهران، ایران- 1350

برج آزادی به منظور نمایش تمدن و فرهنگ ایرانی و نیز ایجاد یک ورودی خاص و زیبا برای شهر تهران ساخته شد. این برج اکنون تبدیل به مهم‌ترین نشانه تصویری ایران شده که بسیاری از جشن‌ها، اجتماعات مردمی، رویدادهای فرهنگی، و فعالیت‌های هنری در آن انجام می‌شود. این مجموعه دارای آبشارها و مناظری است که دارای الگوهای مشابه طراحی با باغ‌های سنتی ایرانی هستند.

این برج از پایه بتنی و چارچوب آن از سنگ مرمر مستحکم و مصالح غیرسازه‌ای ساخته شده است. در زمان ساخت (1350) استفاده از تکنیک‌های ساخت و به کارگیری کامپیوتر برای تعیین و تعریف سطوح درهم تنیده در نوع خود بی‌نظیر بود. این برج هم‌اکنون یکی از معروف‌ترین و مهم‌ترین سازه‌های ایرانی و مهم‌ترین مکان برای گردهمایی‌های شهری است. همچنین در زیر این برج یک موزه قرار دارد که در آن آثار مربوط به تمدن ایرانی به نمایش گذاشته می‌شود.

برج آزادی در ایران، نمونه‌ای از نماد و نشانه‌های شهری است که معماری شاخص آن، تلفیق طاق‌های معماری پیش از اسلام (دوره هخامنشیان و ساسانیان) و بعد از اسلام و تبدیل آن به نمادی زیبا به لحاظ معماری است. در این طرح، معمار حتی به جزئیات اجرای بنا و نحوه چیدمان سنگ‌های نما دقت وافری مبذول داشته تا در نهایت جزء جزء اجزا به کل واحدی بدل شوند. بر پایه نظرسنجی‌های انجام شده اکثریت شهروندان تهرانی برج آزادی را به عنوان نماد شهر تهران معرفی کرده‌اند.

تاریخچه برج آزادی

تاریخچه برج آزادی به سال ۱۳۴۵ خورشیدی برمی‌گردد. در این سال طرح یک نماد شناسایی ایران میان معماران ایرانی به مسابقه گذاشته شد و در پایان طرح مهندس حسین امانت بیست و چهار ساله و دانش‌آموخته دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران برنده و برای ساخت برگزیده شد. عملیات ساخت برج آزادی در یازدهم آبان ۱۳۴۸ خورشیدی آغاز شد و پس از بیست و هشت ماه کار، در ۲۴ دی‌ماه ۱۳۵۰ با نام برج شهیاد به بهره‌برداری رسید. این بنای سه طبقه دارای چهار آسانسور و دو راه‌پله و ۲۸۶ پلکان است. در محوطه زیرین آزادی چندین سالن نمایش، نگارخانه، کتابخانه، موزه و… قرار دارد. طول این بنا ۶۳ متر، ارتفاع آن از سطح زمین ۴۵ و ارتفاع از کف موزه ۵ متر است.

گفته می‌شود در ساخت برج آزادی چهل و شش هزار قطعه سنگ بریده و پرداخت شده به کار رفته‌است. حسین امانت می‌گوید: «این بنا به گذشته‌های درخشان تاریخ ایران نظر دارد؛ به دورانی که ایران در ادبیات، هنر، معماری، صنایع دستی، علوم مختلف و خیلی چیزهای دیگر سرآمد بود. من می‌خواستم جمع بندی خودم از این‌ها را در آزادی ارائه کنم تا اگر کسی از خارج می‌آید یا حتی مردم ایران بدانند که این اثر به کجا و به کدام فرهنگ مربوط می‌شود.

در این بنا، قوس اصلی وسط برج، نمادی از طاق کسری مربوط به دوره پیش از اسلام (دوره ساسانی) است و قوس بالایی که یک قوس شکسته‌است از دوران بعد از اسلام و نفوذ اسلام در ایران حرف می‌زند. رسمی‌سازی‌هایی که بین این دو قوس را پر می‌کند، خیلی ایرانی است و من آن را از گنبد مساجد ایران الهام گرفته‌ام. این برج با کمک رسمی بندی‌ها و مقرنس‌کاری‌های بسیار زیبا چهر های ایرانی به خود گرفته است.

هندسه بنا یک هندسه مربع مستطیل است که از روی چهار پایه خود می‌چرخد و ۱۶ ضلعی می‌شود و بالاخره به صورت یک گنبد شکل می‌گیرد. که از داخل برج قابل مشاهده‌است.» این طبقه که به عنوان نمایشگاه طراحی شده با گنبدی از بتن سفید پوشیده شده است. این گنبد مقرنس ایرانی را به نوع تازه‌ای اجرا می‌کند و ارتفاع آن از بام آزادی بیرون می‌زند و از بام دیده می‌شود که با کاشی‌های فیروزه‌ای معرق ایرانی پوشیده شده ‌است. مصرف بتن سفید در این قسمت و در سالن پذیرایی آن، در آن زمان کار جدیدی در ایران بود. سنگ‌ها با بتن و آهن ضد زنگ به هم چسبیده‌اند و پشت آن‌ها یک سطح خشن است که روی آن نلغزند. ولی هر سنگی کنار سنگ دیگر با یک ماده قابل انعطاف بندکشی شده ‌است.

ویژگی معماری حسین امانت

تزئین ساختمان با استفاده از سنگ یکی از مشخصه‌های معماری حسین امانت است. وی از سال ۱۹۸۰ به عنوان یک شهروند کانادایی در کانادا زندگی می‌کند و در دفتر کارش در کانادا مشغول به کار در طرح‌ها و پروژه‌های بین‌المللی خود است.